6 điều bạn nên biết để hiểu sâu hơn về Lễ Obon Nhật Bản

Khi nhắc đến Nhật Bản, chúng ta thường nghĩ đến hoa anh đào, núi Phú Sĩ và những món sushi tinh tế. Nhưng có một phần của văn hóa Nhật Bản đầy mê hoặc mà không phải ai cũng biết, đó chính là lễ Obon - lễ hội được tổ chức từ hơn 500 năm về trước nhằm tưởng nhớ về ông bà tổ tiên.

Lễ Obon của Nhật Bản là một dịp lễ truyền thống đặc biệt, diễn ra từ ngày 13 đến 15 tháng 8 theo lịch dương (Hachigatsu Bon). Tuy nhiên, ở một số nơi khác, lễ Obon cũng có thể được tổ chức vào tháng 7 (Shichigatsu Bon) hoặc theo lịch âm (Kyu Bon). Dù lễ Obon không phải là ngày lễ quốc gia, nhưng nhiều người Nhật được nghỉ làm để về quê hương và tham gia các hoạt động lễ hội. Đây là thời điểm quý báu để các gia đình sum họp, trò chuyện và gắn kết tình cảm.

Năm 2024, Nhật Bản sẽ có 9 ngày nghỉ liên tiếp để chào đón Lễ Obon này.

Nguồn: Internet

Lễ Obon của Nhật Bản có nhiều nét tương đồng với Lễ Vu Lan ở Việt Nam

Cả hai lễ hội đều có nguồn gốc từ Phật giáo và đều là dịp để tưởng nhớ và cúng bái tổ tiên.

• Cúng bái tổ tiên: Cả người Nhật và người Việt đều chuẩn bị mâm cơm cúng với các món ăn truyền thống, hoa quả, và các vật phẩm khác để dâng lên bàn thờ gia tiên. Điều này thể hiện lòng biết ơn và kính trọng đối với những người đã khuất.

• Dọn dẹp mộ: Trước lễ, cả hai dân tộc đều có thói quen dọn dẹp và trang trí mộ phần của tổ tiên. Đây là cách để bày tỏ lòng kính trọng và tưởng nhớ.

• Thả đèn: Tại Việt Nam, vào dịp rằm tháng 7, nhiều nơi cũng tổ chức thả đèn hoa đăng trên sông để tưởng nhớ và dẫn lối cho linh hồn những người đã khuất, tương tự như lễ Obon ở Nhật Bản.

• Gia đình sum họp: Cả hai lễ hội đều là dịp để các gia đình sum họp, trò chuyện và gắn kết tình cảm. Việc nghỉ lễ giúp mọi người có thời gian quay về quê hương và tham gia các hoạt động truyền thống cùng gia đình.

6 điều thú vị về lễ hội Obon Nhật Bản

  1. Lễ Obon có nguồn gốc từ đạo Phật

Nguồn gốc của lễ Obon xuất phát từ đạo Phật, cụ thể từ câu chuyện về Mục Kiền Liên (Maudgalyayana), một trong mười đại đệ tử của Đức Phật.

Theo truyền thuyết, Mục Kiền Liên dùng thần thông để tìm mẹ mình và phát hiện ra rằng bà đang bị đầy đọa trong cõi địa ngục vì những tội lỗi đã gây ra khi còn sống. Lo lắng cho số phận của mẹ, ông đã tìm đến Đức Phật để xin lời khuyên. Đức Phật dạy rằng, để cứu mẹ, Mục Kiền Liên cần phải cúng dường cho các chư tăng vào ngày rằm tháng bảy. Mục Kiền Liên làm theo lời dạy và nhờ công đức đó, linh hồn mẹ ông được giải thoát khỏi địa ngục và siêu thoát về cõi trời.

Từ câu chuyện này, lễ Obon được hình thành và trở thành dịp để người Nhật Bản tưởng nhớ và tôn vinh tổ tiên. Lễ Obon không chỉ là một nghi lễ tôn giáo mà còn mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, thể hiện lòng hiếu thảo và biết ơn của con cháu đối với công ơn sinh thành, dưỡng dục của tổ tiên.

  2. Điệu múa Bon Odori là hoạt động nổi bật nhất trong lễ Obon

Đây là điệu múa dân gian được thực hiện xung quanh một giàn treo (yagura) được dựng lên ở trung tâm. Người tham gia mặc yukata, một loại kimono mùa hè, và nhảy múa theo nhịp trống và âm nhạc truyền thống. Mỗi vùng miền có một phong cách múa Bon Odori riêng, tạo nên sự đa dạng và hấp dẫn cho lễ hội.

Bon Odori không chỉ là một hoạt động vui chơi, mà còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Điệu múa này là cách để người sống kết nối với linh hồn của tổ tiên, thể hiện lòng biết ơn và mong muốn linh hồn được an nghỉ. Ngoài ra, Bon Odori cũng là dịp để cộng đồng gắn kết, cùng nhau chia sẻ niềm vui, sự kính trọng và tình yêu thương.

  3. Những chiếc lồng đèn giấy (chochin) được treo trước cửa nhà

Trong suốt lễ Obon, những chiếc lồng đèn giấy (chochin) được treo trước cửa nhà để dẫn dắt linh hồn tổ tiên trở về. 

Chochin được coi là ngọn đèn soi sáng, giúp linh hồn tổ tiên tìm đường trở về nhà. Ánh sáng từ lồng đèn tượng trưng cho sự chào đón và lòng kính trọng của con cháu đối với tổ tiên. Việc treo lồng đèn trước cửa nhà không chỉ để chiếu sáng mà còn để tạo ra một con đường an lành, dẫn lối linh hồn tổ tiên quay về đoàn tụ cùng gia đình.

  4. Thả đèn hoa đăng trên sông

Vào cuối lễ Obon, người Nhật thường thả đèn hoa đăng trên sông để tiễn linh hồn tổ tiên trở về thế giới bên kia. Đây là một trong những hoạt động đẹp mắt và đầy ý nghĩa trong lễ hội Obon, được gọi là Toro Nagashi (灯籠流し).

Hoạt động thả đèn hoa đăng tượng trưng cho việc tiễn đưa linh hồn tổ tiên trở về thế giới bên kia sau khi đã về thăm gia đình trong lễ Obon. Những chiếc đèn hoa đăng trôi trên mặt nước mang theo những lời cầu nguyện và lòng biết ơn của con cháu, tạo nên một khung cảnh thiêng liêng và xúc động.

  5. Trước lễ Obon, gia đình Nhật thường dọn dẹp và trang trí mộ tổ tiên

Trước lễ Obon, các gia đình Nhật thường dọn dẹp và trang trí mộ tổ tiên với hoa và lồng đèn. Việc dọn dẹp và trang trí mộ phần là cách mà các gia đình Nhật Bản bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn đối với tổ tiên. Họ tin rằng linh hồn của tổ tiên sẽ trở về thăm nhà trong lễ Obon, vì vậy việc giữ cho mộ phần sạch sẽ và trang hoàng đẹp đẽ là một cách để chào đón và tôn vinh họ.

  6. Chuẩn bị mâm cơm để cúng bái tổ tiên

Trong lễ Obon, người Nhật thường chuẩn bị các món ăn đặc biệt để cúng tổ tiên. Những món ăn này thường bao gồm sushi, tempura, và các loại trái cây tươi ngon. Việc chuẩn bị và thưởng thức những món ăn này không chỉ là một phần của lễ nghi mà còn là cơ hội để gia đình sum họp và tận hưởng những khoảnh khắc bên nhau.

Kết Luận

Lễ Obon không chỉ là dịp để người Nhật tưởng nhớ tổ tiên mà còn là cơ hội để gia đình sum họp, gắn kết tình cảm và giữ gìn những giá trị truyền thống. Đó chính là lý do vì sao lễ Obon lại có sức hút mạnh mẽ và tồn tại bền vững trong văn hóa Nhật Bản suốt hàng thế kỷ. Nếu bạn có cơ hội đến Nhật Bản vào thời gian này, hãy tận hưởng không khí lễ hội và trải nghiệm những nét đẹp văn hóa độc đáo của xứ sở hoa anh đào. Đồng thời, bạn sẽ thấy những nét tương đồng đáng quý giữa văn hóa Nhật Bản và Việt Nam, tạo nên sự gần gũi và thấu hiểu sâu sắc hơn về hai nền văn hóa Á Đông