8 điều bạn nên biết nếu tìm hiểu về rượu sake Nhật Bản - Quốc tửu xứ Phù Tang

Rượu sake, loại thức uống truyền thống của Nhật Bản, không chỉ là một sản phẩm ẩm thực mà còn là biểu tượng đậm chất văn hóa và lịch sử. Từ lâu, rượu sake đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống và tinh thần của người Nhật, gắn liền với các nghi lễ tôn giáo, lễ hội và các sự kiện quan trọng.

  Tại sao nói rượu sake Nhật Bản là một phần của văn hóa và nghệ thuật ẩm thực Nhật Bản

Đầu tiên, lịch sử lâu đời của sake đã kéo dài hơn một nghìn năm. Những ghi chép về sản xuất sake xuất hiện từ thời kỳ Nara (710-794), và từ đó nó đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống của người Nhật. Qua các thời kỳ Heian, Kamakura, và Muromachi, kỹ thuật sản xuất sake đã được phát triển và hoàn thiện, phản ánh sự tinh tế và tỉ mỉ của nghệ nhân Nhật Bản.

Thứ hai, văn hóa Nhật Bản tập trung vào sự tôn trọng và thờ cúng thiên nhiên và tổ tiên. Trong các nghi lễ Shinto, sake được sử dụng để dâng lên các vị thần (kami) như một sự cúng dường. Lễ Kagami-biraki, khi mở cánh thùng sake tượng trưng cho sự hòa bình và may mắn, là một ví dụ điển hình. Gạo, loại ngũ cốc quan trọng nhất và là lương thực chính của người Nhật trong nhiều thế kỷ, cũng đóng vai trò quan trọng. Sake, cùng với bánh gạo và gạo, là một trong những lễ vật tốt nhất dâng lên các vị thần. Tại các đền thờ Thần đạo, hàng thùng và chai sake được quyên góp và trưng bày đầy kiêu hãnh.

Thứ ba, tinh thần Omotenashi, hay lòng hiếu khách của người Nhật, thường được thể hiện qua việc mời nhau thưởng thức sake. Việc mời một ly sake không chỉ là hành động chia sẻ thức uống mà còn là biểu hiện của lòng tôn trọng và sự kết nối giữa con người.

Thứ tư, rượu sake có mặt trong nhiều lễ hội và sự kiện quan trọng của Nhật Bản. Trong lễ cưới truyền thống, nghi thức san-san-kudo yêu cầu cô dâu và chú rể uống sake từ ba chiếc cốc khác nhau, tượng trưng cho thiên đàng, trái đất và con người, đồng thời thể hiện sự cam kết và đoàn kết. Trong các lễ hội như Hanami (ngắm hoa anh đào) và Tsukimi (ngắm trăng), sake được sử dụng để tôn vinh vẻ đẹp thiên nhiên và cảm tạ sự bội thu của mùa vụ.

Cuối cùng, rượu sake còn xuất hiện trong các câu chuyện thần thoại Nhật Bản. Ví dụ, trong câu chuyện về Yamata-no-Orochi, một con rắn khổng lồ bị đánh bại bởi vị thần Susa-no-O nhờ vào việc làm say con rắn bằng sake. Điều này thể hiện sức mạnh và ý nghĩa của sake trong các truyền thuyết.

  8 điều bạn nên biết về rượu sake Nhật Bản - Quốc tửu xứ Phù Tang

1. Rượu sake được làm từ gì?

Rượu sake được làm từ bốn thành phần chính: gạo, nước, men koji, và men rượu (yeast).

• Gạo: Gạo là thành phần chính và quan trọng nhất trong quá trình sản xuất sake. Gạo dùng để làm sake thường là loại gạo đặc biệt có hạt to và giàu tinh bột, được gọi là "sakamai." Gạo sẽ được xay xát để loại bỏ lớp cám bên ngoài, chỉ để lại phần lõi tinh bột, làm cho sake có hương vị tinh tế và thanh khiết hơn.

• Nước: Nước chiếm khoảng 80% thành phần của sake, do đó chất lượng của nước có ảnh hưởng lớn đến hương vị cuối cùng của sake. Nước được sử dụng trong quá trình sản xuất sake phải sạch và chứa ít khoáng chất. Các vùng sản xuất sake nổi tiếng thường có nguồn nước tự nhiên chất lượng cao.
• Men koji: Men koji (Aspergillus oryzae) là một loại nấm mốc được sử dụng để chuyển hóa tinh bột trong gạo thành đường. Quá trình này được gọi là "koji-making" và là bước quan trọng trong sản xuất sake, vì đường là nguyên liệu cần thiết để men rượu chuyển hóa thành cồn.
• Men rượu (yeast): Men rượu (Saccharomyces cerevisiae) được thêm vào hỗn hợp để lên men đường thành cồn và tạo ra hương vị đặc trưng của sake. Quá trình lên men có thể kéo dài từ vài tuần đến vài tháng, tùy thuộc vào loại sake được sản xuất.

2. Tại sao nồng độ cồn của rượu sake lại khoảng 15%?

Không giống như bia hoặc rượu vang, quá trình lên men trong sản xuất rượu sake có thể tạo ra đồ uống có nồng độ cồn trên 20%. Tuy nhiên, 20% là hơi quá mạnh đối với mức tiêu dùng thông thường. Vì vậy, nồng độ cồn thường được điều chỉnh bằng nước đến khoảng 15%, để thành phẩm cuối cùng có thể ngon miệng hơn khi dùng trong bữa ăn.

3. Có những loại rượu sake nào?

Rượu sake có nhiều loại đa dạng. Đáng chú ý là junmai và ginjo, đặc biệt phù hợp cho những người mới làm quen với rượu sake. Junmai được làm từ gạo và koji mà không thêm rượu trung tính, thường có hương vị đậm đà. Trong khi đó, ginjo có mùi thơm trái cây đặc trưng và hương vị nhẹ nhàng. Dưới đây là một số loại sake phổ biến:

• Honjozo-shu: Rượu sake có thêm một lượng nhỏ cồn để làm nổi bật hương vị và mùi thơm. Gạo được xay xát tối thiểu 70%.
• Daiginjo-shu: Rượu sake cao cấp nhất, gạo được xay xát tối thiểu 50%. Quá trình sản xuất tỉ mỉ và cầu kỳ, tạo ra hương vị phức tạp và tinh tế.
• Namazake: Rượu sake chưa qua xử lý nhiệt (pasteurization), thường có hương vị tươi mới và sống động.
• Nigori: Rượu sake không lọc hoàn toàn, có một chút cặn gạo, tạo nên màu đục và hương vị đậm đà, ngọt ngào.
• Sparkling Sake: Rượu sake có ga, thường được lên men lần hai trong chai để tạo bọt. Hương vị nhẹ nhàng, tươi mới, thường dùng trong các dịp lễ hội.
• Koshu: Rượu sake ủ lâu năm, có hương vị phức tạp và đậm đà hơn. Màu sắc thường đậm hơn và có thể có vị ngọt nhẹ hoặc đắng.
• Taruzake: Rượu sake được ủ trong thùng gỗ (thường là thùng gỗ tuyết tùng), mang đến hương vị đặc trưng của gỗ.
• Jizake: Rượu sake sản xuất tại các địa phương cụ thể, thường mang đặc trưng riêng của vùng đó.

Nếu bạn muốn trải nghiệm hương thơm và hương vị đậm đà của gạo, hãy thử các loại rượu sake như "Junmai-shu", "Junmai-shu Tokubetsu", "Junmai Ginjo-shu" và "Junmai Daiginjo-shu".

Ngược lại, nếu bạn ưa thích hương vị sảng khoái và sắc nét, hãy chọn các loại "Honjozo", "Honjozo Tokubetsu", "Ginjo" hoặc "Daiginjo".

4. Bảo quản rượu Sake như thế nào?

Rượu sake thay đổi màu sắc và hương vị theo thời gian, đặc biệt khi tiếp xúc với ánh sáng trực tiếp và nhiệt độ dao động. Vì vậy, cách tốt nhất để bảo quản rượu sake là ở nơi tối và mát mẻ. Nếu được chăm sóc đúng cách, hầu hết rượu sake thường giữ được hương vị và màu sắc như mong muốn trong tối đa một năm. Tuy nhiên, một số loại cần kiểm soát nhiệt độ chính xác hơn.

Những người uống rượu sake bảo quản rượu sake tương tự như cách họ bảo quản rượu, phổ biến nhất là trong tủ lạnh, nhưng hầm rượu cũng hoạt động tốt. Một điểm khác biệt lớn của rượu vang là chai rượu sake không được đóng nút chai. Do đó, không giống như chai rượu, độ ẩm không ảnh hưởng đến chất lượng rượu sake và nên bảo quản chai thẳng đứng.

5. Những thực phẩm nào nên được kết hợp với rượu sake?

Rượu sake là một loại đồ uống đa dạng và tinh tế, có thể kết hợp tuyệt vời với nhiều loại món ăn khác nhau, từ món khai vị đến món tráng miệng. Với độ axit và sắt thấp hơn so với rượu vang, hương vị của sake không xung đột với vị chua, vị đắng hoặc chất se trong thực phẩm. Hơn nữa, sake chứa hàm lượng axit amin cao, bổ sung vị umami cho các món ăn, tạo nên sự phong phú trong trải nghiệm ẩm thực. Dưới đây là một số gợi ý kết hợp sake với các loại thực phẩm để nâng cao hương vị:

• Sashimi và Sushi:
  • Ginjo và Daiginjo: Với hương vị nhẹ nhàng, tươi mát và hơi ngọt, hai loại sake này là lựa chọn hoàn hảo cho hải sản tươi như sashimi và sushi. Hương vị tinh tế của chúng làm nổi bật hương vị tự nhiên của cá và hải sản.

• Hải sản:
  • Junmai: Với hương vị đậm đà và chút axit, Junmai thích hợp với các món hải sản nướng hoặc hấp, giúp cân bằng hương vị mạnh mẽ của các món ăn này.
  • Nigori: Sake có màu đục và vị ngọt nhẹ này thường kết hợp tốt với các món hải sản có hương vị đậm như tôm nướng hoặc cua hấp.
• Món Nhật truyền thống:
  • Honjozo: Với hương vị cân bằng, Honjozo rất hợp với các món Nhật truyền thống như tempura, yakitori (gà xiên nướng) và các món chiên giòn khác.
  • Koshu: Sake ủ lâu năm có hương vị phức tạp, hoàn hảo cho các món đậm đà như sukiyaki (lẩu thịt bò) và unagi (lươn nướng).
• Thịt:
  • Kimoto và Yamahai: Các loại sake này có hương vị đậm và mạnh, phù hợp với các món thịt như thịt bò nướng, thịt heo nướng hoặc các món thịt có sốt đậm đà.
• Phô mai và Trái cây:
  • Daiginjo: Với hương vị tinh tế và hơi ngọt, Daiginjo rất hợp với các loại phô mai mềm như brie hoặc camembert, cũng như các loại trái cây như dâu tây, lê và táo.
• Món tráng miệng:
  • Sparkling Sake: Loại sake có ga này rất hợp với các món tráng miệng nhẹ nhàng như bánh mochi, bánh ngọt hoặc trái cây tươi.
  • Nigori: Với vị ngọt và hơi đục, Nigori rất hợp với các món tráng miệng ngọt như bánh gạo hoặc kem.
• Các món ăn quốc tế:
  • Ginjo và Daiginjo: Các loại sake này cũng rất hợp với các món ăn quốc tế như pasta, salad hải sản, và thậm chí là các món Mexico như ceviche.
  • Koshu: Sake ủ lâu năm có thể kết hợp tốt với các món ăn đậm đà và hương vị phức tạp như pho mát xanh, thịt nướng hoặc các món ăn Ấn Độ nhiều gia vị.

Tóm lại, sự kết hợp giữa sake và thực phẩm vô cùng phong phú và đa dạng. Hãy thử nghiệm và khám phá để tìm ra sự kết hợp hoàn hảo theo khẩu vị của bạn.

6. Vùng nào nổi tiếng về sản xuất rượu sake?

Rượu sake được sản xuất trên khắp Nhật Bản, từ Hokkaido ở phía bắc đến Okinawa ở phía nam. Trong số đó, Nada (Kobe) và Fushimi (Kyoto) là hai vùng sản xuất rượu sake lớn nhất theo sản lượng, tiếp theo là Niigata.

Vào những năm 1990, Cơ quan Thuế Quốc gia Nhật Bản đã thiết lập hệ thống bảo vệ các đồ uống có cồn địa phương, được gọi là Hệ thống Nhận dạng Địa lý (GI). Tính đến năm 2020, Nhật Bản có năm khu vực được chỉ định GI để sản xuất rượu sake, bao gồm Hakusan (2005), Yamagata (2016), Nadagogo (2018), Harima (2020), và Mie (2020). Đặc biệt, rượu sake Nhật Bản đã được công nhận là sản phẩm GI của quốc gia vào năm 2015.

7. Có bao nhiêu nhà máy sản xuất rượu sake ở Nhật Bản?

Tính đến năm 2018, đã có 1.740 giấy phép sản xuất rượu sake được cấp cho các nhà máy bia. Tuy nhiên, chỉ khoảng 1.200 nhà máy trong số đó thực sự đang hoạt động sản xuất rượu sake.

8. Để tạo ra một chai rượu sake cần sử dụng bao nhiêu gạo?

Một chai rượu sake Junmai dung tích 720ml thường sử dụng khoảng 300 gram gạo đã được đánh bóng.

Kết Luận

Sake không chỉ là một loại đồ uống mà còn là biểu tượng văn hóa và truyền thống sâu sắc của Nhật Bản. Từ lịch sử lâu đời đến vai trò quan trọng trong các nghi lễ và sự kiện, sake thể hiện tinh thần và tâm hồn của người Nhật. Việc tìm hiểu về sake giúp chúng ta không chỉ thưởng thức hương vị độc đáo mà còn khám phá nền văn hóa phong phú và đa dạng của Nhật Bản.

Nếu bạn thật sự muốn hiểu sâu hơn về thế giới sake, tôi khuyên bạn nên tham quan một nhà máy sản xuất sake. Đây là cơ hội tuyệt vời để tận mắt chứng kiến các kỹ thuật tinh xảo và truyền thống lâu đời mà các nghệ nhân đã gìn giữ qua nhiều thế hệ. Bạn sẽ được nếm thử các loại sake độc đáo, nghe những câu chuyện đầy cảm hứng về quá trình sản xuất và cảm nhận được sự nhiệt huyết và tâm huyết mà người Nhật đã đặt vào từng giọt sake. Điều này sẽ giúp bạn có một cái nhìn toàn diện và chân thực hơn về văn hóa sake và tại sao nó lại được coi là một phần không thể thiếu của cuộc sống và văn hóa Nhật Bản.