Từ khi Elon Musk tuyên bố bãi bỏ hoàn toàn làm việc từ xa tại Tesla vào năm 2022, các công ty như Apple, Disney, Google cũng quyết định loại bỏ hoặc thu hẹp làm việc từ xa. Năm 2023, Zoom – một biểu tượng của làm việc từ xa trong thời kỳ đại dịch COVID-19 – đã thông báo giảm mạnh hình thức làm việc từ xa đối với toàn bộ nhân viên của mình, với lý do "khó hợp tác khi làm việc online và điều này cản trở sự đổi mới."
Sự kết thúc của mô hình làm việc từ xa (Teleworking) & xu hướng làm việc mới Hybrid working
1. Người làm việc từ xa trước thách thức lớn
Tại Pháp, nhiều tập đoàn lớn như Publicis hay Danone cũng đã thu hẹp đáng kể việc làm từ xa. Tháng 9 năm nay, Amazon đã công bố bãi bỏ hoàn toàn làm việc từ xa cho tất cả nhân viên trên toàn cầu, tạo ra một làn sóng lớn tại Pháp.
Thông báo của Amazon đã có tác động quyết định đến xu hướng trở lại văn phòng (RTO – Return to Office) gần đây. Điều này đã thúc đẩy quá trình xem xét lại các quy định về làm việc từ xa tại Pháp. Chẳng hạn, tờ báo kinh tế Les Echos cho biết, các cuộc họp của toàn bộ nhân viên vào sáng thứ Hai đã chuyển từ hình thức họp trực tuyến sang họp trực tiếp. Phương thức làm việc dường như đang dần trở lại trạng thái như trước đại dịch.
2. Làm việc từ xa sẽ kết thúc vào năm 2026
Theo khảo sát của KPMG Pháp công bố vào tháng 10 năm 2023, có khoảng 62% trong số 1.300 nhà quản lý cho rằng "làm việc từ xa sẽ dần bị bãi bỏ vào năm 2026, và làm việc hoàn toàn tại văn phòng 5 ngày mỗi tuần sẽ trở lại làm tiêu chuẩn."
Các nhà quản lý cho rằng làm việc từ xa ảnh hưởng tiêu cực đến năng suất và sự hợp tác trong nhóm, khiến họ khó theo dõi hiệu quả và năng suất công việc của nhân viên. Đặc biệt, sự hợp tác trực tiếp được coi là yếu tố quan trọng đối với sự đổi mới, và làm việc từ xa đã gây ra những cản trở rõ rệt. Bên cạnh đó, việc duy trì văn hóa doanh nghiệp và sự thiếu giao tiếp trực tiếp giữa các nhân viên cũng được cho là làm suy yếu tinh thần đoàn kết của doanh nghiệp. Thêm vào đó, nhiều ý kiến cho rằng môi trường làm việc từ xa khiến việc đào tạo nhân viên mới và phát triển sự nghiệp trở nên thiếu hiệu quả.
Tuy nhiên, ở Pháp, việc làm từ xa đã trở nên phổ biến từ sau đại dịch COVID-19, và nhiều người đã chuyển đến vùng ngoại ô hoặc các khu vực nông thôn để xây dựng cuộc sống gia đình. Nếu đột ngột bị yêu cầu "từ ngày mai phải quay lại văn phòng," nhiều người có thể cảm thấy bối rối vì cuộc sống bị xáo trộn, và có lẽ không ít người sẽ lựa chọn nghỉ việc thay vì hy sinh cuộc sống cá nhân. Ngoài ra, trong bối cảnh chỉ tập trung vào năng suất như hiện tại, cũng có ý kiến cho rằng "nhân viên không phải là máy móc, và năng suất không phải là tất cả." Các chuyên gia cảnh báo rằng, nếu các nhà quản lý tiếp tục quá chú trọng vào năng suất, thì rất có khả năng xảy ra phong trào phản đối.
3. Trường hợp dẫn đến đình công ở Pháp
Theo khảo sát của Unispace và Cục Dự trữ Liên bang, khoảng 42% các công ty yêu cầu nhân viên quay lại văn phòng (RTO) đã ghi nhận tỷ lệ nghỉ việc vượt xa dự đoán, và khoảng 29% công ty đang gặp khó khăn trong việc tuyển dụng. Đối với nhân viên, yêu cầu quay lại văn phòng được xem có tác động tương đương hoặc thậm chí lớn hơn việc giảm lương.
Công ty phát triển trò chơi lớn của Pháp, UBISOFT, đã thông báo giảm mạnh hình thức làm việc từ xa đối với 180.000 nhân viên của mình với lý do "sự sụt giảm đáng kể về sáng tạo và làm việc nhóm." Tuy nhiên, quyết định đơn phương này đã khiến căng thẳng với nhân viên ngày càng gia tăng và dẫn đến một cuộc đình công toàn diện vào ngày 15 tháng 10.
Phía nhân viên cho rằng, dù làm việc từ xa đã hoạt động hiệu quả cho đến nay, thái độ cứng rắn của công ty với thông điệp "những ai không đồng ý với quyết định của chủ lao động liên quan đến làm việc từ xa sẽ không được giữ lại" thực chất là nhắm đến việc cắt giảm nhân sự. Hiện tại, giá cổ phiếu của UBISOFT đang sụt giảm và có tin đồn về việc bán công ty, buộc công ty phải đối mặt với các rủi ro như giảm động lực làm việc của nhân viên, gia tăng nghỉ bệnh, chảy máu chất xám, và khó khăn trong việc tuyển dụng.
4. Amazon Pháp có phải là một ngoại lệ?
Tại Pháp, từ năm 2017, làm việc từ xa đã được công nhận như một quyền lợi của người lao động. Sau đại dịch COVID-19, quyền này còn được coi như "quyền lợi xã hội đã được thiết lập" khiến cho việc các công ty đơn phương bãi bỏ làm việc từ xa trở nên khó khăn hơn. Pháp vốn là một quốc gia coi trọng quyền lợi của người lao động, và do đó quyền làm việc từ xa có khả năng sẽ trở thành một điểm tranh cãi quan trọng trong tương lai. Nhiều công đoàn đang nỗ lực bảo vệ quyền làm việc từ xa, và các công ty không thể tránh được việc phải đàm phán, điều này có thể dẫn đến việc gia tăng ảnh hưởng của các công đoàn.
Trong trường hợp của Amazon Pháp, dựa trên thỏa thuận làm việc từ xa được ký kết vào năm 2021, nhân viên có quyền được làm việc từ xa. Để thay đổi thỏa thuận này, cần phải có đàm phán với công đoàn, và công ty không thể đơn phương yêu cầu làm việc tại văn phòng. Vì vậy, dự đoán rằng nhân viên của Amazon Pháp sẽ được hưởng lợi từ các biện pháp ngoại lệ này.
5. Làm việc từ xa tập trung vào một số ngày cụ thể
Làm việc từ xa thường tập trung vào các ngày thứ Sáu, thứ Hai hoặc thứ Tư – ngày mà học sinh được nghỉ học – dẫn đến sự không đồng đều về diện tích sử dụng văn phòng. Vào các ngày thứ Ba và thứ Năm, khi số người đi làm đông nhất, cần phải đảm bảo đầy đủ không gian văn phòng, khiến việc tối ưu hóa môi trường làm việc trở thành một thách thức. Ngoài ra, các căng tin trong công ty và nhà hàng trong khu vực văn phòng cũng cần điều chỉnh nhân viên và đặt hàng thực phẩm sao cho phù hợp với các ngày nhân viên đi làm, nên việc theo dõi xu hướng quay lại văn phòng (RTO) trở nên cần thiết.
Các công ty như Sanofi hay Pernod Ricard đã nỗ lực khuyến khích nhân viên đi làm vào thứ Sáu và cân đối số lượng người đi làm bằng cách cung cấp bữa ăn sáng miễn phí đạt chuẩn khách sạn cao cấp. Ngoài ra, họ còn cung cấp các lớp học yoga miễn phí, giảm giá tại căng tin công ty, hỗ trợ chi phí đi lại, và các nỗ lực biến thứ Sáu thành "giờ vàng vui vẻ". Một số nhân viên cho biết: "Đây là cơ hội tốt để giao lưu với các nhân viên ở bộ phận khác, giúp tăng cường sự gắn kết giữa các nhân viên," và nhiều người đã quyết định từ bỏ việc làm việc từ xa vào thứ Sáu.
6. Làm rõ các quy tắc khi làm việc từ xa
Nhiều công ty đã ký kết thỏa thuận nội bộ về làm việc từ xa vào thời kỳ đại dịch COVID-19 từ năm 2020 đến 2021 đang đạt đến hạn ba năm và hiện tại là thời điểm để tái đàm phán. Trong quá trình đàm phán lại với công đoàn, các công ty đang điều chỉnh thận trọng nội dung thỏa thuận để tránh những "sai lầm sơ đẳng" đã mắc phải ba năm trước. Những điều chỉnh bao gồm giới hạn làm việc từ xa tối đa hai ngày mỗi tuần, cấm làm việc từ xa tại nơi khác ngoài nhà riêng hoặc vào các ngày thứ Sáu và thứ Hai nếu không có lý do đặc biệt hay sự cho phép.
Theo tờ Les Echos ngày 5 tháng 11, một nhân viên đã bị sa thải vì "vi phạm nghiêm trọng" khi làm việc từ xa từ nước ngoài mà không được phép từ công ty . Tòa án lao động đã phán quyết rằng việc sa thải này là hợp lý. Mặc dù hiện nay chưa có quy định pháp lý rõ ràng về địa điểm làm việc từ xa, nhưng có thể kỳ vọng rằng vụ việc này sẽ thúc đẩy làm rõ hơn các quy tắc khi làm việc từ xa.
Bên cạnh đó, một số công ty đã áp dụng quy định nghiêm ngặt hơn về cách thức giao tiếp giữa nhân viên với quản lý và đồng nghiệp trong thời gian làm việc từ xa. Để đổi lại, những chính sách khuyến khích như được rời văn phòng lúc 16 giờ vào thứ Sáu đã được đưa ra. Ngoài ra, thay vì bãi bỏ hoàn toàn làm việc từ xa, một số công ty cũng đề xuất mô hình làm việc ba ngày mỗi tuần, khiến các hình thức làm việc mới ngày càng thu hút sự chú ý.
Nguồn works-i.com
