Trong môi trường làm việc hiện đại, chia sẻ chuyện cá nhân không còn dễ dàng. Bài viết khám phá cách giao tiếp chân thành hơn qua hai hành động tưởng quen mà lạ: “khoe” và “kể khổ”.
“Khoe” và "Kể Khổ”: Mở lòng nơi công sở để kết nối thật
Khi câu hỏi “Dạo này sao rồi?” bỗng trở nên khó trả lời
Tại nơi làm việc, ai cũng hiểu rằng ngoài những trao đổi công việc, việc thỉnh thoảng chia sẻ đời sống cá nhân, hay đơn giản là trò chuyện về những điều diễn ra ngoài giờ làm, cũng rất quan trọng để xây dựng mối quan hệ. Nhưng dù ai cũng thừa nhận điều này, thực tế lại cho thấy việc mở lời không hề dễ dàng và có lẽ tôi không phải người duy nhất cảm thấy vậy.
Khoảng cách giữa cấp quản lý và nhân viên trẻ ngày nay không chỉ là tuổi tác, mà còn là khác biệt về trải nghiệm sống, địa vị xã hội, thậm chí cả sở thích hay quan điểm sống. Những khác biệt ấy khiến việc tìm được chủ đề chung để trò chuyện ngày càng khó. Hơn nữa, khi hình thức liên lạc chủ yếu hiện nay là email hay tin nhắn, việc biểu đạt cảm xúc bằng lời nói dần trở nên hiếm hoi nhất là với thế hệ trẻ, vốn đã quen giao tiếp qua màn hình. Từ sau đại dịch COVID-19, làm việc từ xa trở nên phổ biến, khiến những cuộc trao đổi trong công ty dần chỉ xoay quanh nhiệm vụ. Cơ hội để nhìn thấy “con người thật, cảm xúc thật” ngày càng ít đi và điều đáng buồn là trạng thái đó đang dần trở thành “bình thường mới”.
Giao tiếp ngoài công việc tưởng nhỏ mà không nhỏ. Câu chào thân quen như “Dạo này thế nào?” hay “Có gì vui không?” tưởng chừng dễ nói, nhưng thực ra lại khiến người nghe lúng túng. “Dạo này thế nào?” có thể bao hàm từ công việc, đời sống, sức khỏe, tâm trạng khiến người được hỏi bối rối không biết nên trả lời khía cạnh nào. Thêm vào đó, đây thường chỉ là câu xã giao, nên người nghe cũng chẳng rõ nên trả lời nghiêm túc hay chỉ nói cho qua chuyện.
Câu hỏi “Có gì vui không?” lại càng khó hơn vì niềm vui là cảm xúc mang tính cá nhân. Để trả lời, người ta phải gợi lại ký ức, gọi tên cảm xúc, rồi tìm cách diễn đạt bằng lời. Nếu không có chuyện gì thực sự ấn tượng, việc kể lại một “chuyện vui” cũng trở thành áp lực.
Từ “profess” và “confess” đến “khoe” và “kể khổ”
Tôi tin rằng cách con người chia sẻ về bản thân có thể chia thành hai dạng chính, được diễn đạt bằng tiếng Anh là “profess” và “confess”. “Profess” nghĩa là bày tỏ một điều gì đó một cách công khai, đầy tự tin từ này cũng là gốc của “professional” (người chuyên nghiệp). Ngược lại, “confess” mang nghĩa thú nhận điều mình giấu kín, thường là sai sót hay nỗi khổ. Nếu “profess” là sự tự hào, thể hiện bản thân; thì “confess” là sự chân thành, dũng cảm mở lòng về điều mình trăn trở.
Khi cả hai bên đều có thể chia sẻ những điều thuộc cả “profess” và “confess”, tức là vừa “khoe” những điều đáng tự hào, vừa “kể khổ” về điều đang lo lắng, ta có thể phá vỡ những rào cản giữa người với người. Mối quan hệ hỗ trợ lẫn nhau cũng từ đó mà hình thành: khi một người khó khăn, ta biết để giúp đỡ; khi họ đạt được điều gì đó, ta biết để công nhận và động viên. Đây chính là nền tảng của sự kết nối thật sự.
Khái niệm “Kodawari”
Một khái niệm khác khiến tôi luôn suy nghĩ là từ “こだわり” (kodawari) trong tiếng Nhật thường được hiểu là sự kiên định với tiêu chuẩn cá nhân, một điều mà ai đó rất trân trọng và không dễ gì thoả hiệp. Tuy nhiên, tiếng Việt lại không có từ tương đương diễn đạt đúng tinh thần này.
“Kodawari” là hành trình trung thành với tiêu chuẩn nội tại, hướng vào bên trong. Trong khi đó, “khoe” là bước đi ra khỏi chuẩn mực đó, nhằm chia sẻ thành quả với người khác một hành động hướng ra bên ngoài. Nếu biết kết nối giữa hai khái niệm này, quá trình phát triển bản thân sẽ không dừng lại ở việc đạt KPI, mà trở thành hành trình vượt qua chính mình và lan toả cảm hứng đến người khác.
Tôi nhận ra rằng chính mình cũng rất ít chia sẻ cả điều đáng tự hào lẫn điều đang trăn trở. Vì vậy, có lẽ bước đầu tiên là tự hỏi: "Hôm nay, mình có gì để khoe?", "Hôm nay, mình đang khổ chuyện gì?" Và can đảm nói ra.
Khi ta mở lòng, người khác cũng sẽ cảm thấy an toàn để làm điều tương tự. Và khi những câu chuyện “khoe” và “kể khổ” được chia sẻ một cách chân thành, những mối quan hệ sâu sắc và bền vững sẽ tự nhiên nảy nở. Nếu có dịp, tôi rất muốn được nghe những câu chuyện “khoe” và “kể khổ” của bạn. Và tôi cũng hy vọng, bạn sẽ lắng nghe tôi.
Nguồn: Bản tin tháng 6, Nguyễn Đình Phúc - CEO HRnavi
